Ο λόγος και η επικοινωνία είναι αυτό που ξεχωρίζει τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα ζώα. Για να αναπτυχθεί ο λόγος το βρέφος θα πρέπει να περάσει από κάποια στάδια ανάπτυξης. Για να επικοινωνήσει αρχικά το βρέφος χρησιμοποιεί το κλάμα και μέχρι τους 9 μήνες έχει αναπτύξει το "μπαμπάλισμα" (μπου, ντου γκου). Στους 12 περίπου μήνες αρχίζει να λέει την πρώτη κατανοητή λέξη και από ενός έτους και μετά το βρέφος αρχίζει να εμπλουτίζει το λόγο του. Μέχρι τα 6 του το παιδί κατανοεί περίπου 10.000 λέξεις. Μέσα σε αυτό το διάστημα, λοιπόν, υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να αναπτύξει την γλώσσα του.
1) Από τους πρώτους μήνες της ζωής τους τα βρέφη παρατηρούν, αν τα φέρουμε σε κοντινή απόσταση, το στόμα των ανθρώπων, καθώς και τους ήχους που βγάζει. Έτσι, λοιπόν, τους πρώτους μήνες, που το βρέφος δεν βλέπει πολύ μακριά, το φέρνουμε κοντά και του μιλάμε αργά, ώστε να παρατηρεί καλύτερα το στόμα μας και τους ήχους της γλώσσας.
2) Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να μιλήσουν καθαρά δεν χρειάζεται να παραποιούμε τις λέξεις μας, όπως μαμ, νελό, άτα κτλ. Καλό είναι να μιλάμε στα παιδιά αργά, καθαρά, με σωστή γραμματική και σύνταξη.
3) Προσπαθήστε να διαβάζετε στα παιδιά όσα περισσότερα βιβλία μπορείτε, ώστε να εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους. Πάντα διαβάζοντας τα βιβλία να δείχνετε τα γράμματα με δάχτυλο σας. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά αρχίζουν να ξεχωρίζουν τα φωνήματα και τις συλλαβές.
4) Κάτι πιο πρακτικό. Πάρτε μικρά κουτάκια ή πουγκάκια και κολλήστε επάνω του ένα γράμμα του αλφάβητου. Μέσα στο κουτάκι ή πουγκάκι βάλτε μικρά πραγματάκια που ξεκινούν από το συγκεκριμένο γράμμα. Μαζί με το παιδί ανακαλύψτε τι υπάρχει μέσα και ονοματίστε τα αντικείμενα, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στο πρώτο γράμμα. Για παράδειγμα μέσα στο γράμμα Α μπορείτε να βάλετε ένα μικρό άλογο, μια αλεπού, ένα αγγελούδι, ένα ανθρωπάκι, έναν αναπτήρα, ένα αυτοκινητάκι, ένα αεροπλανάκι, έναν ανανά, έναν μικρό αστροναύτη και οτιδήποτε άλλο σκεφτείτε. Ο προτεινόμενος αριθμός αντικειμένων είναι 10 +-2.
5) Ετοιμάστε κάρτες από διάφορες κατηγορίες αντικειμένων, ζώων, λουλουδιών, φρούτων, λαχανικών. Για παράδειγμα μια κατηγορία είναι αυτή των καλοκαιρινών φρούτων. Σε μικρά κομμάτια χαρτονιού κολλήστε φωτογραφίες των φρούτων και μαζί με τα παιδιά προσπαθήστε να ονοματίζετε τα φρούτα. Με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν νέες λέξεις και εμπλουτίζουν τον λόγο τους.
6) Κάτι που αρέσει πολύ στα παιδιά είναι οι ιστορίες που βγάζουμε από το μυαλό μας, χωρίς να έχουμε μπροστά μας κάποιο βιβλίο. Μικρές ιστορίες, απλές με λίγους ήρωες. Συζητήστε με το παιδί την ιστορία και κάντε του ερωτήσεις, όπως τι νομίζεις, ότι συμβαίνει μετά; πώς νομίζεις, ότι τελειώνει η ιστορία μου;
7) Τέλος, το σημαντικότερο είναι να μιλάμε στα παιδιά όσο περισσότερο μπορούμε. Όταν για παράδειγμα βλέπετε ένα λουλούδι, μιλήστε του για το χρώμα του, για την μυρωδιά του ή πως μεγαλώνει. Προσπαθήστε να κάνετε με το παιδί συζήτηση, για ό,τι βλέπετε, ότι το ενδιαφέρει.
Αυτά είναι μερικά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν τον λόγο τους και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους με όσες περισσότερες λέξεις μπορούν. Ας μην ξεχνάμε, ότι η ανάπτυξη του προφορικού λόγου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κατάκτηση της ανάγνωσης και της γραφής.